Prva pošta u Rogatici

Obradio: Rogatica BiH

 

U periodu Otomanske vladavine nisu postojale uređene pošte, niti poštanske linije s određenim pravcem i vremenom odlaska i dolaska pošiljki. Prema potrebi, prenos pošte vršili su tatari na konjima. Noseći poštu, tatari su se tokom puta kratko zadržavali u poštanskim stanicama, gdje su mijenjali konje, odmarali se i jeli. Turske vlasti izgradile su poštanske stanice na svakih deset sati hoda. Glavna poštanska linija, bila je Travnik-Carigrad, koju su tatari održavali preko Sarajeva, Rogatice, Višegrada, Priboja, Kosovske Mitrovice i dalje ka Skoplju i prestonici Otomanskog carstva. Tatari su na toj liniji prenosili važnija službena pisma, državne dokumente...Na putu su ih pratili surudžije i seizi, a na nesigurnim mjestima imali su i vojničku pratnju. 

Povoljne prilike za organizaciju pošte i njene mreže nastupile su dolaskom Topal Osman-paše za bosanskog vezira (1861-1896. godine), nakon donošenja Seferske naredbe. Prva pošta (telegrafska stanica) ustanovljena je u Mostaru 1858. godine, a u Sarajevu 1864. godine u privatnoj kući (zgrada kod Konaka).

Prva pošta počela je sa radom u Rogatici 1876.godine. U Vilajetskim vijestima od 5.7.1876. godine piše o tome:  

"Radi ubrzanja saobraštaja ustanovljena je i u Rogatici telegrafska štacija (pošta). Za upravitelja ove štacije naimenovan je i poslan Mustafa efendija, i radnja ovog telegrafa otvorena je u prisustvu članova medžlisa i predstavnika građanstva u prošli Utornik, kojom je prilikom zaklan kurban i držana molitva za zdravlje, sreću i mnogoljetan život njegovoga veličanstva Sultana i njegove preuzvišenosti valije vilajetskoga, i od strane cijeloga žiteljstva toga mjesta, izjavljeno je zadovoljstvo, što se iz telegradske depeše blagodarnosti, koja je od strane istoga žiteljstva vladi vilajetskoj došla, doznaje."

Aneksija Bosne i Hercegovine je donijela pošti i telegrafu radikalno novu organizaciju i novi razmještaj njene mreže u skladu s državnim, vojnim, ekonomskim, političkim i geo-strateškim ciljevima Austro-Ugarske. Neposredno nakon zauzimanja Sarajeva, već 1878/79. godine, formirane su ratne, odnosno vojne pošte, sa svojim centralama i ekspoziturama, odnosno etapnim poštanskim stanicama. Na taj način uspostavljena je redovna poštanska veza sa svim dijelovima Monarhije. Krajem oktobra i početkom novembra 1878. godine, uspostavljena je i poštanska linija Rogatica - Goražde na kojoj se transport pošiljaka odvijao tri puta sedmično . Pošta je cijelo vrijeme ostala u rukama vojske (k. u. k. Militärpost-amt). Njen saobraćaj vršen je sve do 1906. godine konjskom zapregom - brzim poštanskim kolima (diližans) uz pratnju trubača i naoružanih vojnika. Poslije 1906 .godine poštanski saobraćaj automobilima uspostavljen je  između  Rogatice i Mesića. I pored brzog razvoja željezničke mreže, cijelo vrijeme okupacije prevoz poštanskih pošiljaka odvijao se drumovima.