22. 12. 2017.

Rogatički vodovod - od rimskog perioda do danas

Historija rogatičkog vodovoda - od rimskog perioda do danas

 autor: Mirsad Durmišević


Sarajevo je svoj prvi vodovod dobilo 1461. godine, u vrijeme Isa bega Ishakovića. Brojni evropski gradovi su vodovod dobili dosta kasnije: London 1602. godine, Pariz 1682. godine, Beč 1839. godine, Moskva 1878. godine, Zagreb 1878, Beograd 1892 godine.
Rogatica je imala vodovod još u rimskom periodu, vjerovatno u vrijeme cara Marka (161-180.). Na području današnje Rogatice nalazilo se značajno rimsko naselje urbanog karaktera. Areal rimskog naselja u Rogatici zauzimao je prostor današnjeg grada između Toplika na jugu i bolnice na sjeveru, brda Ljuna na zapadu i rijeke Rakitnice na istoku. Rimske vodovodne cijevi  su pronađene 18.5.1966.godine duž tadašnje ulice Muhidina Šahinpašića (mahala Poljun) prilikom kopanja drenažnog kanala. Niz cijelu ulicu otkopane su, na dubini od 0,80 -1,20. m. rimske vodovodne keramičke cijevi dužine 54 cm promjera 10 cm. To su cijevi glavnog gradskog rimskog vodovoda koji je dovodio vodu vjerovatno sa izvora Toplika. Od njih se odvajaju kraće i tanje cijevi užeg profila (8 cm.) koje "dolaze sa strane, valjda iz pojedinih kuća". Iste takve cijevi nalaze i po ostalim ulicama Rogatice ("niz Toplik, u mahali Ljun, i drugim"). Očito je, da se današnje ulice najvećim dijelom poklapaju sa rasterom antičkih komunikacija u gradu, kroz koje je bio razveden vodovod, vjerovatno baš u vrijeme cara Marka (161 -180.).


I u osmanskom period Rogatica je imala vodovod. U popisu iz 1528/29. godine, jasno se vidi da je prvo javno kupatilo ili hamam sagrađen prije te godine. To je bilo zatvoreno javno kupatilo s toplom i hladnom vodom. Na osnovu toga slijedi druga konstatacija da je već te godine morao postojati barem jedan vodovod, koji je opskrbljivao vodom ako ništa drugo, a ono navedeni hamam. Drugi vodovod u Rogatici izgradio je rogatički legator Husein-beg prije aprila 1558. god., koji je vodu doveo pred svoju džamiju, u čaršiju i u hamam u čaršiji. Na tim vodovodima, a i drugim vodovodima koji su sigurno postojali u Rogatici, vjerovatno je postojao određeni broj uličnih kamenih česama, ali im se danas ne zna više ni trag.


Tokom 1905/1906.godine o trošku austrougarske vojske izgrađen je moderan gradski vodovod sa izvorišta u Seljanima. Vrelo je kaptirano još 1905 g, jer je voda odličnog kvaliteta, izgrađen je i rezervoar na Plandištu, a odatle je vodovodom dugim 4 km odvedena voda u Rogaticu. O trošku opštine sa 9 javnih česama grad je opskrbljen vodom. Česme su bile raspoređene po mahalama: Gračanici, Holuču, Polipi, Poljunu, Mahali, Kruščići kod hana, uglu bolničkog parka, uglu Kruščice i Titove ulice, ispred čaršijske džamije. Pošto su česme bile izrađene od mesinganim zbog mraza su se ledile, pa su kasnije zamjenjene i na njihovo mjesto podignute nove, betonske. Iza 1908 godine izgrađena je i gradska kanalizacija. Do 1980 godine izvorište u Seljanima je bilo glavni snadbjevač vode za Rogatici. I danas se grad dijelimično snabdjeva vodom sa ovog izvorišta i djelom iz izvorišta "Ziličina".

izvorište "Seljani"
U zadnjih nekoliko godina u Rogatici je rekonstruisan transportni cjevovod od izvorišta „Ziličina“ do pumpne stanice u centru grada dužine 3925 metara i širine 400 milimetara. Sada u grad umjesto što je starim cjevodovdom dolazilo 25, dolazi 160 litara/sekundi. Predstoji faza rekonstrukcija gradske mreže i mreže u prigradskim naseljima, čime će se riješiti jedno od najvažnijih pitanja dugoročnog snadbjevanja vodom Rogatice.

izvorišta "Ziličina“

Nema komentara:

Objavi komentar