Historija rogatičkog vodovoda - od rimskog perioda do danas
autor: Mirsad Durmišević
Sarajevo je
svoj prvi vodovod dobilo 1461. godine, u vrijeme Isa bega Ishakovića. Brojni
evropski gradovi su vodovod dobili dosta kasnije: London 1602. godine, Pariz
1682. godine, Beč 1839. godine, Moskva 1878. godine, Zagreb 1878, Beograd 1892 godine.
Rogatica je imala vodovod još u rimskom periodu, vjerovatno u vrijeme cara Marka
(161-180.). Na području današnje Rogatice nalazilo se
značajno rimsko naselje urbanog karaktera. Areal rimskog naselja u Rogatici
zauzimao je prostor današnjeg grada između Toplika na jugu i bolnice na sjeveru,
brda Ljuna na zapadu i rijeke Rakitnice na istoku. Rimske vodovodne cijevi su pronađene 18.5.1966.godine duž tadašnje ulice Muhidina
Šahinpašića (mahala Poljun) prilikom kopanja drenažnog kanala. Niz cijelu ulicu otkopane su, na
dubini od 0,80 -1,20. m. rimske vodovodne keramičke cijevi dužine 54
cm promjera 10 cm. To su cijevi glavnog gradskog rimskog vodovoda koji je dovodio vodu vjerovatno sa izvora Toplika. Od njih se
odvajaju kraće i tanje cijevi užeg profila (8 cm.) koje "dolaze sa strane, valjda
iz pojedinih kuća". Iste takve cijevi nalaze i po ostalim
ulicama Rogatice ("niz Toplik, u mahali Ljun, i drugim"). Očito je, da
se današnje ulice najvećim dijelom poklapaju sa rasterom antičkih komunikacija
u gradu, kroz koje je bio razveden vodovod, vjerovatno baš u vrijeme cara Marka
(161 -180.).
I u osmanskom period Rogatica je imala vodovod. U
popisu iz 1528/29. godine, jasno se vidi da je prvo javno kupatilo ili hamam
sagrađen prije te godine. To je
bilo zatvoreno javno kupatilo s toplom i hladnom vodom.
Na osnovu toga slijedi druga konstatacija da je već
te godine morao postojati barem jedan vodovod, koji je opskrbljivao vodom ako
ništa drugo, a ono navedeni hamam. Drugi vodovod u
Rogatici izgradio je rogatički legator Husein-beg prije aprila 1558. god., koji
je vodu doveo pred svoju džamiju, u čaršiju i u hamam u čaršiji. Na tim
vodovodima, a i drugim vodovodima koji su sigurno postojali u Rogatici,
vjerovatno je postojao određeni broj uličnih kamenih česama, ali im se danas ne
zna više ni trag.
Tokom 1905/1906.godine o trošku austrougarske vojske
izgrađen je moderan gradski vodovod sa izvorišta u Seljanima. Vrelo je
kaptirano još 1905 g, jer je voda odličnog kvaliteta, izgrađen je i rezervoar
na Plandištu, a odatle je vodovodom dugim 4 km odvedena voda u Rogaticu. O trošku opštine sa 9 javnih česama grad je
opskrbljen vodom. Česme su bile
raspoređene po mahalama: Gračanici, Holuču, Polipi, Poljunu, Mahali, Kruščići
kod hana, uglu bolničkog parka, uglu Kruščice i Titove ulice, ispred čaršijske
džamije. Pošto su česme bile izrađene od mesinganim zbog mraza su se ledile, pa
su kasnije zamjenjene i na njihovo mjesto podignute nove, betonske. Iza 1908 godine izgrađena je i gradska kanalizacija. Do 1980
godine izvorište u Seljanima je bilo glavni snadbjevač vode za Rogatici. I
danas se grad dijelimično snabdjeva vodom sa ovog izvorišta i djelom iz
izvorišta "Ziličina".
 |
| izvorište "Seljani" |
U zadnjih nekoliko godina u Rogatici je rekonstruisan
transportni cjevovod od izvorišta „Ziličina“ do pumpne stanice u centru grada dužine
3925 metara i širine 400 milimetara. Sada u grad umjesto što je starim cjevodovdom
dolazilo 25, dolazi 160 litara/sekundi. Predstoji faza rekonstrukcija gradske mreže i mreže u prigradskim naseljima, čime će se
riješiti jedno od najvažnijih pitanja dugoročnog snadbjevanja vodom Rogatice.
 |
| izvorišta "Ziličina“ |
Nema komentara:
Objavi komentar