UMIJEĆE SJEĆANJA - KORAK broj 19
Rogatica, kao urbano središte zapadnog dijela jugoistočne Bosne,spominje se, doduše pod različitim imenima (Ras..., Ris..., Čelebi-Pazar),već više od hiljadu godina. Na ovim prostorima su milenijima živjeli ljudi različitih svjetonazora, religija i političkih filozofija. Ovaj kraj po svom geopolitičkom položaju uvijek se nalazio na vjetrometini različitih uticaja i interesa. U posljednjih nekoliko stotina godina, ti interesi su bile teritorijalne pretenzije i hegemonistički planovi bosanskohercegovačkih susjeda.
U cilju stvaranja etnički čistog područja i homogenizacije srpskog naroda s područja cijele istočne Bosne, mjesni srpski nacionalisti - šovinisti nesrpskom narodu Rogatice nanijeli su nezapamćena zlodjela tokom posljednje agresije na Bosnu i Hercegovinu. Prema nepotpunim podacima, oko 1.500 (hiljadupetstotina) žitelja Rogatice i rogatičkog kraja ovog momenta nema, odnosno još uvijek se za sudbinu mnogih ništa pouzdano ne zna. Zna se jedino da su pohapšeni (uglavnom kao civili) od strane Mladićevih jedinica i paravojnih jedinica SDS-a.
„Crne liste”, koje su konspirativno stvarali čelnici rogatičke Srpske demokratske stranke (SDS) u proljeće 1992. godine, sadržavale su nekoliko stotina imena Bošnjaka „opasnih po srpsku stvar”. Tada je rukovodstvo
lokalnog SDS-a imalo precizne spiskove Bošnjaka, sačinjene po firmama, gradskim četvrtima i selima rogatičke općine, koje treba odmah likvidirati. U vrhu tih spiskova nalazila su se imena najobrazovanijih (najškolovanijih) Bošnjaka, „jer su oni prirodni neprijatelji Srba i pravoslavlja”, kako je znao često reći Rajko Kušić.
Pod posebim srpskom lupom bili su članovi Stranke demokratske akcije (SDAj) a naročito čelnici ove stranke. Međutim, prva provociranja, maltretiranja, hapšenja i ubijanja Bošnjaka pokazala su da su svi ne-Srbi, bez obzira na storosnu dob, stranačku pripadnost i dotadašnji doprinos razvoju zajedništva države SFRJ i društva u cjelini, bili na spisku za likvidaciju.
U februaru, aprilu, maju i junu 1992. godine, više stotina (možda i koja hiljada]) rogatičkih Bošnjaka je, bez ikakvih razloga i povoda, uhapšeno u kućama i stanovima, dakle, kao civili - od strane paravojnih formacija SDS, na čelu sa zloglasnim Rajkom Kušićem. Mnogi naivni zavedeni Bošnjaci (koji su bili lojalni srpskim vlastima ili koji su potražili spas kod komšija Srba), na misteriozan način su nestajali ili su poslije poslužili kao taoci i roblje za razmjenu za uhapšene srpske nacifašiste. Evo, i nakon 18 godina, za sudbinu blizu hiljadu rogatičkih Bošnjaka još ništa pouzdano se ne zna.
Kad se sa ove vremenske distance pogleda spisak uhapšenih, odvedenih,„nestalih” i ubijenih Bošnjaka do jula 1992. godine, odmah se može zaključiti da su meta najprije bili obrazovani Bošnjaci. Rogatički ekstremni Srbi su tada prioritetno ubijali bošnjačku pamet.
Šezdesejednogodišnji Mustafa Tanković, magistar veterinarskih nauka, skoro cijeli radni vijek je proveo radeći kao veliki humanitarac. Po dobroti su ga znali skoro svi građani rogatičih sela i grada, i Srbi i Bošnjaci. Nakom višemjesečnog tamnovanja, provociranja, omalovažavanja i ponižavanja (Srbi su ga tjerali da mete gradske ulice i cijepa drva), strijeljali su ga u „živom štitu” 15. augusta 1992. godine na Jačenu (općina Rogatica) s grupom od više od trideset rogatičkih Bošnjaka.
Mustafin kolega po struci, pedesetpetogodišnji veterinar Besim Kurtčehajić, bio je naturalizovani Rogatičanin. Sa suprugom dr. Marijom i kćerkom Enisom, živio je i radio u Rogatici više od dvije decenije i za to vrijeme su osvojili sve simpatije poštenih ljudi ovog kraja. Uz čišćenje rogatičkih ulica, istovar srpskih materijalnotehničkih sredstava i drugih „specijalnih” poslova, i Besim je takođe, strijeljan 15. augusta u „živom štitu“, iako je pripadao grupi tzv. rogatičkih lojalnih Bošnjaka. Diplomirani šumarski inžinjer, šestdesetdvogodišnji Derviš Pašić, bio je poznat i priznat rogatički privrednik i političar. Pored uspješne direktorske karijere, Derviš je bio zapaženi predsjednik Opštinske konferencije Saveza komunista (tada najviša politička funkcija u gradu i općini ) i predsjednik Skupštine općine Rogatica. Njegova blaga narav, srdačnost i neposrednost, spremnost da svakome pomogne i pruži koristan savjet, svrstavala ga je među najpopularnije građane rogatičkog kraja. I Derviš Pašić je, sve dok ga nisu strijeljali u pomenutom „živom štitu”, bio zadužen za metenje rogatičkih ulica, utovar, istovar i cijepanje ogrevnog drveta...
Uvaženi tridesetčetverogodišnji dr. Adil Mehić, pripadao je mlađoj generaciji rogatičkih intelektualaca. Nije se štedio, nesebično pomažući svim ljudima sela i grada Rogatice. Bio je rado viđen gost u svakoj rogatičkoj kući. Ostao je u gradu sve do 19. juna 1992. godine. Tog dana su domaći srpski ekstremisti okupirali i naselje Gračanicu, najstariji dio Rogatice, u kojem je uglavnom živio bošnjački narod. Tada je uhapšeno nekoliko stotina Bošnjaka, a nekoliko desetina ih je ubijeno na kućnom pragu, među kojima je bilo najviše žena i djece. Dr. Adil Mehić je, zajedno sa puncem Hašimom Šetom, tada potražio spas u kući svog kolege i prijatelja dr. Rađana Bojovića (tu rogatičkom naselju Donje Polje) i od tada im se gubi svaki trag.
I diplomirani ekonomista Bakir Nalbantić (35) spadao je u relativno mlađu generaciju rogatičkih obrazovanih Bošnjaka. Nakom uspješno završenog studija u Beogradu, Bakir je predano radio desetak godina kao komercijalista u Tvornici prečistača Rogatica (TPR). Ostao je u gradu sve do 19. juna 1992. godine, kada ga „prijatelji” sa studija odvode „na sigurno” i od tada mu se gubi svaki trag. Neki Rogatičani, koji su preživjeli ovaj zvjerski pakao, ispričali su da su u neposrednoj blizini kuće Nalbantića, u koritu rječice Gračanice, vidjeli ubijenog 82-godišnjeg Ahmeda, uvaženog građanina Rogatice, oca „nestalog” Bakira Nalbantića. Zaslijepljeni idejom velike Srbije - „velike srpske imperije” na svim prostorima gdje živi ovaj „nebeski narod”, rogatički srpski ekstremisti nisu prezali ni od fizičke likvidacije svojih sunarodnjaka koji nisu prihvatili velikosrpsku nacifašističku logiku SDS-a. Ovu konstataciju po tvrđuje i msteriozna srnrt dr. Zorana Gavrića, Srbina po rođenju, ali ne i velikosrbina po opredjeljenju. Pokojni Zoran Gavrić, rođen u Dobrinji kod Visokog, dvadesetak je godina radio u Rogatici kao stomatolog. Bio je vrlo druželjubiv i omiljen čovjek - prava ljudina. Stekao je među Rogatičanima sela i grada ugled velikog stručnjaka i još boljeg čovjeka. Družio se uglavnom sa Bošnjacima. I to ga je, najvjerovatnije, i došlo glave. Početkom maja 1992. godine ubio ga je na Borici Rajko Kušić sa svojom družinom, samo zato što je htio zaštititi svog prijatelja i kolegu s posla, Ćamila Polju...
Hapšenje pukovnika Armije RBiH Avde Palića, tadašnjeg komandanta odbrane legendarne Žepe, kao zaštićene zone Ujedinjenih naroda, desilo se 27.7.1995. godine. Ta priča sama za sebe mnogo govori. Tridesettrogodišnji Avdo Palić je, inače po zanimanju diplomirani mašinski inžinjer i, da se nije dogodila agresija na BiH, on bi 1993.godine priveo kraju postdoplomski studij i uveliko bi se bavio naukom... Tog kobnog četvrtka (27. juli 1995. godine) Avdo Palić je otišao u bazu UNPROFOR-a u Žepi s namjerom da nastavi pregovore sa srpskom stranom oko spašavanja preostalog stanovništva Žepe. Na Brezovoj Ravni, Palić se, navodno, susreo sa Ratkom Mladićem, Zdravkom Tolimirom, Rajkom Kušićem, Ratkom Furtulom... Garant Palićeve sigurnosti tada, uz pripadnike ukrajinskog bataljona, bio je i general Rupet Smit, koji je baš tog dana bio u Žepi. Međutim, od tada se, bar za nas, o Avdi Palicu gubi svaki trag ( ?!?! ), kao da nije bilo predstavnika međunarodne zajednice i kao da se to sve dešavalo mimo njih.... Nakon višegodišnje agonije, opstruiranja i „ intenzivnih traganja” zvaničnih organa Republike Srpske, ipak su pronađeni posmrtni ostaci Avde Palića. Prije nepune dvije godine obavljena mu je veličanstvena dženaza u Sarajevu.
Evo imena ubijenih i „nestalih” rogatičkih intelektualaca: Suljo Ahmetspahić (42), nastavnik - ubijen, Midhat Akšamija (53), ekonomista - ubijen, Nezim Alagić (33), diplomirani saobraćajni inžinjer - ubijen, Mustafa Bešlija (50), viši zubarski tehničar - zarobljen, Alija Bogilović (51), ekonomista - zarobljen, Emir Ćurevac (33), diplomirani ekonomista - ubijen, Senad Ćurevac (31), diplomirani inžinjer - zarobljen, Sakib Čolić (36), diplomirani ekonomista - zarobljen, Salko Demirović (57), nastavnik -zarobljen, Enes Džaferović (36), inžinjer organizacije rada - zarobljen, dr. Zoran Gavrić (47), stomatolog - ubijen, Mesud Hadžihasanović (44), diplomirani elektroinžinjer - zarobljen, Selim Harbinja (39), profesor -zarobljen, Ibrica Hasečić (35), diplomirani mašinski inžinjer - ubijen, Refik Hodžić (33), viši medicinski tehničar - zarobljen, Latif Hodžić (50), učitelj -ubijen, Muberis Holučlić (38), profesor - zarobljen, Fadil Jamaković (44), nastavnik - zarobljen, Lutvo Jamaković (46), pravnik - ubijen, Fuad Kazić (52), inžinjer - ubijen, Mušan Krluč (35), profesor - zarobljen, Enver Kulovac (45), profesor - ubijen, Nail Lutvić (41), inžinjer - ubijen, Ibrahim Salan (37), profesor - zarobljen, Fuad Muftić (60), nastavnik - zarobljen, Adil Mušović (45), ekonomista - zarobljen, Nedim Nalbantić (45), diplomirani ekonomista - ubijen, Faik Nalbantić (45), diplomirani mašinski inžinjer - ubijen, Remzija Omeragić (45), diplomirani ekonomista - ubijen, Ismet Osmanović (51), profesor - ubijen, Midhat (Salke) Pašić (52), nastavnik - zarobljen, Ćamil Poljo (44), medicinski tehničar - zarobljen, Dževad Salčinović (36), grafički inžinjer - ubijen, Salem Sijerčić (60), nastavnik - ubijen, Meho Šabanović (45), ekonomista - zarobljen, Suad Šabanović (41), ekonomista - zarobljen, dr. Aziz Torlak (43), ljekar specijalista - zarobljen... Među ovih nekoliko desetina imena rogatičkih intelektualaca, stradalnika iz Rogatice, prema općem saznanju, nalaze se samo dvojica koji su bili aktivisti SDA (kao da je to bio neki grijeh). Svi ostali, ili su bili članovi građanskih partija, ili ih stranačka politika nije zanimala. Ali su svi bili, i to je opće poznato, dobri sugrađani, odlične i vrlo društvene komšije sa svima, pošteni radnici i cijenjeni stručnjaci od svih ljudi rogatičkog kraja. Bar je tako izgledalo do proljeća 1992. godine...
U cilju stvaranja etnički čistog područja i homogenizacije srpskog naroda s područja cijele istočne Bosne, mjesni srpski nacionalisti - šovinisti nesrpskom narodu Rogatice nanijeli su nezapamćena zlodjela tokom posljednje agresije na Bosnu i Hercegovinu. Prema nepotpunim podacima, oko 1.500 (hiljadupetstotina) žitelja Rogatice i rogatičkog kraja ovog momenta nema, odnosno još uvijek se za sudbinu mnogih ništa pouzdano ne zna. Zna se jedino da su pohapšeni (uglavnom kao civili) od strane Mladićevih jedinica i paravojnih jedinica SDS-a.
„Crne liste”, koje su konspirativno stvarali čelnici rogatičke Srpske demokratske stranke (SDS) u proljeće 1992. godine, sadržavale su nekoliko stotina imena Bošnjaka „opasnih po srpsku stvar”. Tada je rukovodstvo
lokalnog SDS-a imalo precizne spiskove Bošnjaka, sačinjene po firmama, gradskim četvrtima i selima rogatičke općine, koje treba odmah likvidirati. U vrhu tih spiskova nalazila su se imena najobrazovanijih (najškolovanijih) Bošnjaka, „jer su oni prirodni neprijatelji Srba i pravoslavlja”, kako je znao često reći Rajko Kušić.
Pod posebim srpskom lupom bili su članovi Stranke demokratske akcije (SDAj) a naročito čelnici ove stranke. Međutim, prva provociranja, maltretiranja, hapšenja i ubijanja Bošnjaka pokazala su da su svi ne-Srbi, bez obzira na storosnu dob, stranačku pripadnost i dotadašnji doprinos razvoju zajedništva države SFRJ i društva u cjelini, bili na spisku za likvidaciju.
U februaru, aprilu, maju i junu 1992. godine, više stotina (možda i koja hiljada]) rogatičkih Bošnjaka je, bez ikakvih razloga i povoda, uhapšeno u kućama i stanovima, dakle, kao civili - od strane paravojnih formacija SDS, na čelu sa zloglasnim Rajkom Kušićem. Mnogi naivni zavedeni Bošnjaci (koji su bili lojalni srpskim vlastima ili koji su potražili spas kod komšija Srba), na misteriozan način su nestajali ili su poslije poslužili kao taoci i roblje za razmjenu za uhapšene srpske nacifašiste. Evo, i nakon 18 godina, za sudbinu blizu hiljadu rogatičkih Bošnjaka još ništa pouzdano se ne zna.
Kad se sa ove vremenske distance pogleda spisak uhapšenih, odvedenih,„nestalih” i ubijenih Bošnjaka do jula 1992. godine, odmah se može zaključiti da su meta najprije bili obrazovani Bošnjaci. Rogatički ekstremni Srbi su tada prioritetno ubijali bošnjačku pamet.
Šezdesejednogodišnji Mustafa Tanković, magistar veterinarskih nauka, skoro cijeli radni vijek je proveo radeći kao veliki humanitarac. Po dobroti su ga znali skoro svi građani rogatičih sela i grada, i Srbi i Bošnjaci. Nakom višemjesečnog tamnovanja, provociranja, omalovažavanja i ponižavanja (Srbi su ga tjerali da mete gradske ulice i cijepa drva), strijeljali su ga u „živom štitu” 15. augusta 1992. godine na Jačenu (općina Rogatica) s grupom od više od trideset rogatičkih Bošnjaka.
Mustafin kolega po struci, pedesetpetogodišnji veterinar Besim Kurtčehajić, bio je naturalizovani Rogatičanin. Sa suprugom dr. Marijom i kćerkom Enisom, živio je i radio u Rogatici više od dvije decenije i za to vrijeme su osvojili sve simpatije poštenih ljudi ovog kraja. Uz čišćenje rogatičkih ulica, istovar srpskih materijalnotehničkih sredstava i drugih „specijalnih” poslova, i Besim je takođe, strijeljan 15. augusta u „živom štitu“, iako je pripadao grupi tzv. rogatičkih lojalnih Bošnjaka. Diplomirani šumarski inžinjer, šestdesetdvogodišnji Derviš Pašić, bio je poznat i priznat rogatički privrednik i političar. Pored uspješne direktorske karijere, Derviš je bio zapaženi predsjednik Opštinske konferencije Saveza komunista (tada najviša politička funkcija u gradu i općini ) i predsjednik Skupštine općine Rogatica. Njegova blaga narav, srdačnost i neposrednost, spremnost da svakome pomogne i pruži koristan savjet, svrstavala ga je među najpopularnije građane rogatičkog kraja. I Derviš Pašić je, sve dok ga nisu strijeljali u pomenutom „živom štitu”, bio zadužen za metenje rogatičkih ulica, utovar, istovar i cijepanje ogrevnog drveta...
Uvaženi tridesetčetverogodišnji dr. Adil Mehić, pripadao je mlađoj generaciji rogatičkih intelektualaca. Nije se štedio, nesebično pomažući svim ljudima sela i grada Rogatice. Bio je rado viđen gost u svakoj rogatičkoj kući. Ostao je u gradu sve do 19. juna 1992. godine. Tog dana su domaći srpski ekstremisti okupirali i naselje Gračanicu, najstariji dio Rogatice, u kojem je uglavnom živio bošnjački narod. Tada je uhapšeno nekoliko stotina Bošnjaka, a nekoliko desetina ih je ubijeno na kućnom pragu, među kojima je bilo najviše žena i djece. Dr. Adil Mehić je, zajedno sa puncem Hašimom Šetom, tada potražio spas u kući svog kolege i prijatelja dr. Rađana Bojovića (tu rogatičkom naselju Donje Polje) i od tada im se gubi svaki trag.
I diplomirani ekonomista Bakir Nalbantić (35) spadao je u relativno mlađu generaciju rogatičkih obrazovanih Bošnjaka. Nakom uspješno završenog studija u Beogradu, Bakir je predano radio desetak godina kao komercijalista u Tvornici prečistača Rogatica (TPR). Ostao je u gradu sve do 19. juna 1992. godine, kada ga „prijatelji” sa studija odvode „na sigurno” i od tada mu se gubi svaki trag. Neki Rogatičani, koji su preživjeli ovaj zvjerski pakao, ispričali su da su u neposrednoj blizini kuće Nalbantića, u koritu rječice Gračanice, vidjeli ubijenog 82-godišnjeg Ahmeda, uvaženog građanina Rogatice, oca „nestalog” Bakira Nalbantića. Zaslijepljeni idejom velike Srbije - „velike srpske imperije” na svim prostorima gdje živi ovaj „nebeski narod”, rogatički srpski ekstremisti nisu prezali ni od fizičke likvidacije svojih sunarodnjaka koji nisu prihvatili velikosrpsku nacifašističku logiku SDS-a. Ovu konstataciju po tvrđuje i msteriozna srnrt dr. Zorana Gavrića, Srbina po rođenju, ali ne i velikosrbina po opredjeljenju. Pokojni Zoran Gavrić, rođen u Dobrinji kod Visokog, dvadesetak je godina radio u Rogatici kao stomatolog. Bio je vrlo druželjubiv i omiljen čovjek - prava ljudina. Stekao je među Rogatičanima sela i grada ugled velikog stručnjaka i još boljeg čovjeka. Družio se uglavnom sa Bošnjacima. I to ga je, najvjerovatnije, i došlo glave. Početkom maja 1992. godine ubio ga je na Borici Rajko Kušić sa svojom družinom, samo zato što je htio zaštititi svog prijatelja i kolegu s posla, Ćamila Polju...
Hapšenje pukovnika Armije RBiH Avde Palića, tadašnjeg komandanta odbrane legendarne Žepe, kao zaštićene zone Ujedinjenih naroda, desilo se 27.7.1995. godine. Ta priča sama za sebe mnogo govori. Tridesettrogodišnji Avdo Palić je, inače po zanimanju diplomirani mašinski inžinjer i, da se nije dogodila agresija na BiH, on bi 1993.godine priveo kraju postdoplomski studij i uveliko bi se bavio naukom... Tog kobnog četvrtka (27. juli 1995. godine) Avdo Palić je otišao u bazu UNPROFOR-a u Žepi s namjerom da nastavi pregovore sa srpskom stranom oko spašavanja preostalog stanovništva Žepe. Na Brezovoj Ravni, Palić se, navodno, susreo sa Ratkom Mladićem, Zdravkom Tolimirom, Rajkom Kušićem, Ratkom Furtulom... Garant Palićeve sigurnosti tada, uz pripadnike ukrajinskog bataljona, bio je i general Rupet Smit, koji je baš tog dana bio u Žepi. Međutim, od tada se, bar za nas, o Avdi Palicu gubi svaki trag ( ?!?! ), kao da nije bilo predstavnika međunarodne zajednice i kao da se to sve dešavalo mimo njih.... Nakon višegodišnje agonije, opstruiranja i „ intenzivnih traganja” zvaničnih organa Republike Srpske, ipak su pronađeni posmrtni ostaci Avde Palića. Prije nepune dvije godine obavljena mu je veličanstvena dženaza u Sarajevu.
Evo imena ubijenih i „nestalih” rogatičkih intelektualaca: Suljo Ahmetspahić (42), nastavnik - ubijen, Midhat Akšamija (53), ekonomista - ubijen, Nezim Alagić (33), diplomirani saobraćajni inžinjer - ubijen, Mustafa Bešlija (50), viši zubarski tehničar - zarobljen, Alija Bogilović (51), ekonomista - zarobljen, Emir Ćurevac (33), diplomirani ekonomista - ubijen, Senad Ćurevac (31), diplomirani inžinjer - zarobljen, Sakib Čolić (36), diplomirani ekonomista - zarobljen, Salko Demirović (57), nastavnik -zarobljen, Enes Džaferović (36), inžinjer organizacije rada - zarobljen, dr. Zoran Gavrić (47), stomatolog - ubijen, Mesud Hadžihasanović (44), diplomirani elektroinžinjer - zarobljen, Selim Harbinja (39), profesor -zarobljen, Ibrica Hasečić (35), diplomirani mašinski inžinjer - ubijen, Refik Hodžić (33), viši medicinski tehničar - zarobljen, Latif Hodžić (50), učitelj -ubijen, Muberis Holučlić (38), profesor - zarobljen, Fadil Jamaković (44), nastavnik - zarobljen, Lutvo Jamaković (46), pravnik - ubijen, Fuad Kazić (52), inžinjer - ubijen, Mušan Krluč (35), profesor - zarobljen, Enver Kulovac (45), profesor - ubijen, Nail Lutvić (41), inžinjer - ubijen, Ibrahim Salan (37), profesor - zarobljen, Fuad Muftić (60), nastavnik - zarobljen, Adil Mušović (45), ekonomista - zarobljen, Nedim Nalbantić (45), diplomirani ekonomista - ubijen, Faik Nalbantić (45), diplomirani mašinski inžinjer - ubijen, Remzija Omeragić (45), diplomirani ekonomista - ubijen, Ismet Osmanović (51), profesor - ubijen, Midhat (Salke) Pašić (52), nastavnik - zarobljen, Ćamil Poljo (44), medicinski tehničar - zarobljen, Dževad Salčinović (36), grafički inžinjer - ubijen, Salem Sijerčić (60), nastavnik - ubijen, Meho Šabanović (45), ekonomista - zarobljen, Suad Šabanović (41), ekonomista - zarobljen, dr. Aziz Torlak (43), ljekar specijalista - zarobljen... Među ovih nekoliko desetina imena rogatičkih intelektualaca, stradalnika iz Rogatice, prema općem saznanju, nalaze se samo dvojica koji su bili aktivisti SDA (kao da je to bio neki grijeh). Svi ostali, ili su bili članovi građanskih partija, ili ih stranačka politika nije zanimala. Ali su svi bili, i to je opće poznato, dobri sugrađani, odlične i vrlo društvene komšije sa svima, pošteni radnici i cijenjeni stručnjaci od svih ljudi rogatičkog kraja. Bar je tako izgledalo do proljeća 1992. godine...
Nema komentara:
Objavi komentar