Muslimanska četa iz sela Šatorovića, Okruglog, Osova i Tmornog Dola

 
autor: Mirsad Durmišević
 *Prenošenje teksta je dozvoljeno samo uz navode izvora i linka koji vodi na izvorni tekst

Muslimanska četa Romanijskog partizanskog odreda je prva ratna jedinica NOV Jugoslavije sastavljena od boraca Muslimana (Bošnjaka). Četa je formirana početkom  oktobra 1941 godine na Romaniji od 60 boraca Muslimana (Bošnjaka) iz sela Šatorovića, Okruglog, Osova i Tmornog Dola,  u rogatičkoj opštini. Za komandira čete određen je Mujo Hodžić, a za komesara Derviš Numić, pravnik iz Duvna. Četa je   položila zakletvu i primila zastavu na Sokolcu. Tom prilikom Muslimanskoj četi zastavu je predao drug Svetozar Vukmanović-Tempo sa riječima: „Znam drugovi Muslimani da ćete ovu zastavu visoko nositi i da je nećete nikada iznevjeriti, već da ćete se pod njom junački boriti protiv okupatora naše zemlje i njihovih sluga ustaša i drugih neprijatelja“. Na primanju zastave zahvalio se komandir Muslimanske čete Mujo Hodžić i politički komesar Derviš Numić.

Šatorovići

Okruglo

Tmorni Do 

Osovo

Odmah po formiranju, četa je upučena na front između Sjetline i Stambolčića na pruzi Sarajevo - Višegrad. Inicijativu za formiranje ove, u to vrijeme jedinstvene čete dali su tadašnji članovi KPJ i organizatori ustanka Mujo Hodžić-Crni iz Šatorovića, Ćamil Džindo i Rasim Džindo iz Okruglog. Muslimanska četa je formirana zbog sigurnosti boraca muslimana, a zatim i zbog toga što će pojava samostalne muslimanske jedinice pozitivno odjeknuti u partizanskim redovima, a bit će dobar podstrek ostalim muslimanima da se pridruže partizanskom pokretu. Ova odluka bila je pun pogodak.  Do kraja 1941 godine u jedinicu je stupilo 103 borca Muslimana (Bošnjaka) iz ovih sela, od kojih je 33 dalo živote u NOR-u, među kojima je i Narodni heroj Ragib Džindo.

Pred rat selo Šatorovići i Okruglo, sa zaseocima Tmornim Dolom, Podubcem i Glavicom imali su 92 kuće (77 muslimanskih i 15 srpskih) sa oko 540 stanovnika. Selo Osovo čini 15 zaselaka, a 1941. godine imalo je oko 150 kuća (90 muslimanskih i 60 srpskih) sa oko 700 stanovnika. Znači, gotovo od svake tri muslimanske kuće dvije su dale po jednog borca. U cjelini uzev to su bila siromašna sela, sa slabom zemljom i sitnim posjedom. Na području ova dva sela radila je jedna četvororazredna osnovna skola. Pohadjala su je uglavnom sva dorasla muška djeca, dok je rijetko koje žensko dijete išlo u školu. Srednje škole u Sarajevu pohađala su četiri učenika i Medicinski fakultet u Beogradu jedan student. 
Iz ovih podataka se jasno vidi da su se ova  muslimanska sela 1941. godine masovno odazvala pozivu Komunisticke partije Jugoslavije na oružani ustanak. To je bio rezultat dugogodisnjeg uticaja, a nekoliko predratnih godina i organizovanog rada KPJ u ovim selima. U fazi  priprema, rezultatima svoje aktivnosti istakli su se već od ranije poznati članovi i kandidati KPJ iz Šatorovića, Okruglog i Osova: Mujo, Mehmed, Asim, Idriz i Arif Hodžić, Ćamil, Rasim, Ragib i Muhamed Džindo, Salko, Sejfo i Agan Durmišević, Rasim Žunić, Suljo Pleho, Agan Zagorica i neki drugi.

Uspjesima postignutim u borbama Muslimanska četa ubrzo je stekla ugled među ostalim jedinicama Romanijskog partizanskog odreda i među stanovništvom kuda je prolazila. To je bio povod da se ovoj jedinici priključe novi borci Muslimani (Bošnjaci) iz Sokoca i Rogatice i sela u okolini ova dva mjesta. Muslimanska četa je kasnije, 8.12.1941. godine u selu Brgule kod Vareša prerasla  u Muslimanski bataljon u okviru Romanijskog partizanskog odreda. Za komandanta bataljona postavljen je Mujo Hodžić-Crni, za političkog komesara Derviš Numić, za zamjenika komandanta Hačam Midhat, geometar, i za referenta saniteta Rasim Džindo. U bataljonu su formirane tri čete: 
1. četa - Šatorovacka, komandir čete Nail Šišić, zemljoradnik iz sela Šatorovići, politički komesar Hamed Džindo, đak iz sela Džindici; 
2. četa Osovska, komandir Đemko Hodžić, zemljoradnik iz sela Osova, politički komesar Ragib Džindo, đak iz sela Okruglo; 
3. četa - Rogatička; kornandir Idriz Hodžić, zemljoradnik iz sela Šatorovića, politički komesar Rasim Žunić, đak iz sela Šatorovića. Prva i 2. četa su imale po četiri voda, a 3. tri voda. Vodovi su imali po dvije desetine od po 10 - 12 boraca. Treća četa je popunjena nešto kasnije, po pristizanju novih boraca. Trinaestog marta 1942.godine formiran je 1. udarni bataljon od jedinica Romanijskog odreda, odreda »Zvijezda« i nekih drugih jedinica. U njegov sastav je ušao i kompletan Muslimanski bataljon u jačini od 101 borca. Od njih je formirana 3. muslimanska četa sa oko 80 boraca, a ostali su raspoređeni u druge jedinice u bataljonu, većinom u prateču četu. U toku 1942.godine 1. udarni bataljon je  ušao u sastav  Šeste i na kraju u proslavljenu Šesnaestu muslimansku udarnu brigadu.

Mujo Hodžić-Crni


Fazila (M.) Hodžić, prva partizanka iz rogatičkog kraja

Kuća Ćamila, Ragiba i Rasima Džinde u Okruglom

Na inicijativu preživjelih boraca Muslimanske čete predložena je izgradnja Spomen-škola  u selu Okruglom koja simbolizira masovno učešće-Muslimana (Bošnjaka) ovog i susjednih sela Šatorovići, Donje i Gornje Osovo i Tmorni Do. Radovi na Spomen-školi počeli su u oktobru 1970.godine kada je Narodni heroj Ratko Jovičić položio kamen temeljac, a 1972. godine Spomen-škola je svečano otvorena.

Spomen škola u Okruglom